Martin Siber in the MI.29 transcribed and translated

The Zedel of Martin Siber is found in at least three surviving manuscripts. The MI29, Salzburg, the E. E.1939.65.341, Glasgow, and the MS Var.82, Rostock. The latter belonging to Joachim Meyer. I transcribed the Zedel from all three manuscripts.

  1. MI.29, Salzburg, 1491
  2. E.1939.65.341, Glasgow, 1508
  3. Ms Var. 82 Rostock, 1570

This is the transcription and translation of the MI.29.

Transcription

MI29 1r
Item dye hernach geschriebenn nüwe zettell
hat gemacht vnd gesetz meinster mertin
Siber vnd ist ein [st]uck auß mangerley meinster ge=
fechtenn vnd ist geteiltt vnd gesetz In sechs geng
Vnd in der zittell ist der ochß vnd der pflug vnd
scheyttell hauw nicht also als in der ersten zettell
des puchs Sunder eyn[e] ander vß legung Nu hebt
sich an dy vor rede vnd lere der zettell dar noch
die sechß genng [etc]

Wer ere will erwerbenn vor furstenn
vnd vor herenn Im vechtenn mit dem
Swertt dz ist gutt vnd gerecht der volge mÿ=
ner lere der gesiget ymermere dy sechß genng
halt in hu[o]tt die sintt gar prißlich gutt in
den woll begriffen ist vil manges gutt[es] mein=
sters list auß Vngern Behem Ytalia auß
Franckrich Engellant vnd almania auß
rewßen Prewßen Gretia Hollant Profant
vnd Swevia In den soltu tretten linck
der verfurüng do by gedennck In stichenn
starg dring so mag dir wol geling Sichstus
venster offen stan Si hinein gee dar von
schlag oder stich schnell So magstu hartt
gevell in der arbeÿtt vmb tritt daß ege=
vertt mach mitt Wiltu sie me hebenn
an ein ein starcken müstu han Recht ver=
nüfft ist auch gutt von großem zornn
1v
Dich behutt zu sollicher versatzung yn den pring
dar durch dir mag wol geling In allem dinem
vechten biß behende dy vor lere hat ein ende [etc]

Der erst gangck
Snell dy swech zum rechten
Durch wind im vechtenn
Den schneller do mit mach
Zu beyden sitenn zwiffach
Seins schilt starck verwindt
Den bogenn stos schlag geswinde
In aller arbeit vmb tritt
Den rechtenn bogenn stos mitt

Der ander ganck
Krumb in dy sterck
Durch wind mit merck
Wind vberlauff / verwappen ortt vnd knouff
Stich im zu dem gesichtt
Des crutz arbeitt mit vichtt
Des verfurtenn knouffs das soltu gedenckenn
auff din haubt machstu yn krenckenn In
aller arbeitt vmb tritt dz egevertt mach mitt
2r
Der tritt ganck
Schil wz von tag kumpt durch zwirch
gein nit krumpt dar in schauw sin sach
den haw schiller mit mach nyms ab gar behende droe
den hauw wider in den schiltt ym starck verdring
mit vberlouff in bezwing in der sterck siner
klingenn In aller arbeitt vmb tritt dz egevertt
mach mitt

Der virdt ganck
Den ochßenn durch stoß
Mitt zwienn schrittenn groß
Windt vnd wider windt
Den scheitteller hauw mach geschwindt
windt / den treffer bald schlag in den b{a}uch vnd
vff den nack In aller arbeitt vmb tritt daß
egevertt mach mitt [etc]

Der funfft ganck
Durch stich den langenn ortt
Zuck wider stich denn mortt
Den plintt hauw laß prellenn
So magtu gen wol wellenn
2v
Heng wider also baldt
Hinder tritt wider schnall
Vff denn kopff in den b{a}uch
So machstu auß im ein rechtenn gauch
In aller arbeitt vmb tritt
Das egevertt mach mitt

Der sechst ganck
Vom tag lang durch var
Mit verwindenn dich bewar
Durch zwirch ym gar baldt
Den plyntt hauw wider schnall
Den ortt hauw in sein brust
Nach allem deim verlust
In aller arbeitt vmb tritt
Daß egevertt mach mitt

Finis c[ausa]e [etc]

Translation to modern German

MI29 1r
Also die hiernach geschriebenen neuen Zettel
hat gemacht und geschrieben meister Martin
Sieber und es ist ein Stück aus mancherlei Meister Ge-
fechten und ist aufgeteilt in sechs Gänge.
Und in den Versen ist der Ochs und der Pflug, und
der Scheitelhau nicht wie in den ersten Merkversen des Buchs,
{zu verstehen} sondern in einer anderen Auslegung. Nun beginnt
die Vorrede und die Lehre der Merkverse danach die
sechs Gänge.

Wer Ehre will erwerben vor Fürsten
und vor Herren im Fechten mit dem
Schwert, {bei allem} was gut und recht ist, wer folgt
meiner Lehre, der siegt immer wieder. Die sechs Gäng
halte im Bewußtsein, die sind hochgepriesen gut. In
denen sind enthalten jede Menge Know-How guter Meisters
aus Ungarn, Böhmen, Italien, aus
Frankreich, England und Deutschland, aus
Rußland, Preussen, Griechenland, Holland, Provence
und Schweden. In denen sollst du links {vor}treten,
dabei der Verführung gedenken. In den Stichen
stark vordringen, so mag es dir gut gelingen. Siehst
du das Fenster offen stehen, siehe hinein, gehe davon
{weg}, schlag oder stich, so magst du hart
{auf ihn} fallen. In der Arbeit trete seitwärts (umher),
in dem Gefecht (in der Bindung) mache mit. Willst du sie beginnen, einen starken Mut musst du haben. Rechte
Vernunft ist auch gut, vor großem Zorn
1v
dich behüte. Zu solcher Versatzung in den bringe
dadurch dir mag dir wohl gelingen. In allen deinem
Fechten sei behände, die allgemeine Lehre hat nun ein Ende.

Der erste Gang
Schnelle die Schwäche zur rechten Seite
Durch winde im Fechten
Den Schneller damit mache
Zu beiden Seiten zweifach
Sein Schilt (Ricasso) stark verwinde
Den Bogen stoße, schlage geschwinde
In aller Arbeit tritt seitwärts
den rechten Bogen stoße auch

Der andere Gang
Krumb in die Stäke
Durchwinde damit merke
Winde, überlaufe / verwebe Ort und Knauf
Stich ihm zum Gesicht
Des Kreuzes Arbeit fechte damit,
des verführten Knaufs, daran sollst du denken
Auf deinem Haupt machst du ihn schwach, In
aller Arbeit tritt seitwärts, das Gefecht mache mit
2r
Der dritte Gang
Schiel, was vom Tag kommt, durch zwerche
gehe hin nicht krump, darin beschaue seine Sache
den Schillerhau mit mach, nimm es ab gar behände, drohe
den haue wieder in den schilt ihm, stark verdränge
mit Überlaufen ihn bezwinge, in der stärke seiner
klingen, in aller Arbeit tritt seitwärts, das Gefecht
mache mit.

Der vierte Gang
Den Ochsen durchstoße
Mit zwei schritten große
Winde und wieder winde
Den Scheitelhau mache geschwind
winde / den Treffer bald schlag in den bauch und
auf den Nacken. In aller Arbeit tritt seitwärts, das
Gefecht mache mit usw.

Der fünfte Gang
Durchstich den langen Ort
Zuck wieder stich den Mord
Den Blindhau lass prellen
So magst du wohl gehen wollen
2v
Hänge wieder also bald
Hntertritt wieder schnell
Auf den Kopf in den Bauch
So machst du aus ihm ein rechten Narr
In aller Arbeit tritt seitwärts,
das Gefecht mache mit

Der sechst Gang
Vom Tag lang durchfahr
Mit verwinden dich bewahr
Durchzwerche ihm {seine Aktion} gar bald
Den Blindhau wieder schnell
Den Orthau in sein Brust
Nach allem deinem Verlust
In aller Arbeit tritt seitwärts,
das Gefecht mache mit

Ende der Sache usw.

Translation to modern English

MI29 1r
The hereafter written new markverses
had been made and written by Martin
Siber, and it is a piece from various masters
plays and is divided in six plays
And in the verses are the Ox and the Plow and
Parting Strike, not {to understand} as in the first verses
of the book, but in another interpretation. Now begins
the foreword and lore of the markverses, thereafter
the six plays.

Who will earn honor in front of lords
and masters in fighting with the
sword, {by all} that is good and rightly, who follows my
lore, wins evermore, the six plays well
hold in regard, they are highly praised good, in
them well included is many a good master’s
trick (know-how) from Hungary, Bohemia, Italy, from
France, England, and Germany, from
Russia, Prussia, Greece, Holland, Provence,
and Swabia. In them you should step left
consider to seduce with it, in thrusts
strong press, so it may work out for you. If you see
a window open, look inside, leave it and
strike or thrust fast. So you may toughly
fall {on him}. In the working step slantwise, take
part in the engagement. If you want to begin them
it a strong {courage} you must have. Proper prudence
is also good, of great rage

1v
you beware. To such parrying bring him
by this you may succeed. In all your
fighting be nimble, the common lore has an end.

The first play
Spring the weak to the right
Wind through on engagement
That is how to do the Spring Strike
To both sides two times
By winding engage his ricasso strongly
The Fiddlestick jab, hit fast
In all your work step slantwise
the Fiddlestick on the right jab too

The other play
Crook into the strong
Notice to wind through with it
Wind run over / interweave point and pommel
Thrust him to the face
With the crossbar’s work fights
the misleading pommel as you should remember
On your head you make him weak. In all
work step slantwise, take part in the engagement
2r
The third play
Squint what comes from the roof, cross through
step in not crook, in it behold his case
The Shoulder Strike do with, take it of nimbly
strike again him in the shield, strongly push away
with Running over overcome him in the strong of his
blade. In all your work step slantwise, take part in
the engagement.

The fourth play
The Ox thrust through
with two great steps
Wind and counter wind
The Parting Strike do nimbly,
wind / the Hitting Strike directly in the belly and
on the neck. In all your work step slantwise, take part in
the engagement etc.

The fifth play
Thrust trough the Long Point
Twitch counter the Murder Strike
The Blinding Strike let bounce
So you may well want to step
2v
Hang to counter very quick
Step behind {him} again fast
On the head and in the belly
So you make a fool of him
In all your work step slantwise,
take part in the engagement

The sixth play
From the roof traverse long
With twisting save yourself
Cross through him {his action} very quick
The Blinding Strike again fast
The Point Strike in his breast
After all that your lost
In all your work step slantwise,
take part in the engagement

End of the thing.

.

Note: This is a not proofread, uncorrected version. My first draft. If you have any recommendations, corrections, or annotations that will improve the content on this page, please help me by commenting.

Remarks: the translation of “Zucken” to “twitching” is not exactly matching. It is a small backward or forward movement with the blade. There is no perfect translation to that word. On one hand it means “withdrawing” the blade a bit, on the other hand it means to threaten with the weapon. 

Transcription Rules

The transcription is created to make the text readable. So the abbreviations and errors are resolved and marked:

[ ] Square Brackets: resolved abbreviation.
{ } Curved Brackets: added missing or corrected words or letters

See the Glossary of translated terms for more information.

.

One thought on “Martin Siber in the MI.29 transcribed and translated

Leave a comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.